2 czerwca 2014 r. w Forcie Sokolnickiego uroczyście ogłoszono wyniki drugiej edycji konkursu Stowarzyszenia Żoliborzan na najlepszą architekturę Żoliborza w latach 2011–2013.
Jury w składzie: arch. Maria Brukalska, arch. Andrzej Bulanda, prof. Marta Leśniakowska, prof. Elżbieta Mazur oraz Tomasz Pawłowski postanowiło przyznać 6 nagród w 5 kategoriach.
1. Nowa inwestycja:
Budynek jednorodzinny przy ul. Pogonowskiego 17, proj. Mateusz Baumiller i Przemysław Lisiecki, realizacja 2011 r.
Za wysokie walory architektoniczne minimalistycznej, neomodernistycznej formy, doskonale wpisującej się w genius loci modernistycznego Żoliborza.
Ten budynek był zdecydowanym faworytem drugiej edycji Nagrody im. Barbary i Stanisława Brukalskich – zbudowany na miejscu nijakiego domu z lat 60., doskonale wpisuje się w żoliborski kontekst; nie dominuje otoczenia, choć jednocześnie jest wyrazisty; jest nowoczesny, ale jednocześnie nawiązuje do modernistycznych zabytków Żoliborza. Jeśli budować coś nowego na Żoliborzu, to właśnie w ten sposób.
ul. Pogonowskiego 17
fot. Antoni Ożyński
2. Renowacja i rozbudowa budynku jednorodzinnego:
Dom przy ul. Pogonowskiego 7, zbudowany w latach 30. ubiegłego wieku (projektu prawdopodobnie Kazimierza Tołłoczki); projekt rozbudowy: pracownia 3i Architekci (zespół Wojciech Maciaszek, Piotr Bujnowski, Marta Pawlukiewicz), realizacja 2011 r.
Za wzorcowe rozwiązanie renowacji budynku przedwojennego połączonej z jego rozbudową w postaci minimalistycznego pawilonu ogrodowego, który w dyskretny, kulturalny sposób łączy architekturę z naturą i wprowadza współczesną warstwę kulturową oraz współczesne wartości estetyczne w zabytkową przestrzeń Żoliborza.
Zabytkowy budynek został wyremontowany i rozbudowany – rozbudowy nie widać z perspektywy ulicy, i za to m. in. przyznana została nagroda.
ul. Pogonowskiego 7 przed remontem
ul. Pogonowskiego 7 po remoncie
fot. 3i Architekci
3. Renowacja budynku jednorodzinnego:
Dom przy ul. Święcickiego 6, jeden z „domów bliźniaczych ZUS” projektu Józefa Szanajcy i Jana Redy, zbudowany w latach 1934-35; projekt renowacji budynku: Andrzej Wyszyński pracownia „MWH Architekci”, projekt małej architektury (ogrodzenie, oświetlenie, zieleń, kolorystyka itd.): Agnieszka Pasternak, Julia Pasternak „Pracownia Śmiała”, realizacja 2012 r.
Za wzorcowe, zgodne z zasadami konserwatorskimi podejście do renowacji modernistycznego obiektu, autorstwa czołowych awangardowych architektów międzywojnia.
ul. Święcickiego 6 przed remontem
ul. Święcickiego 6 po remoncie
fot. Piotr Cichecki
4. Renowacja budynku wielorodzinnego:
IX kolonia WSM, ul. Próchnika 8b, zbudowana w latach 1937-38 wg projektu Barbary i Stanisława Brukalskich; renowacja: inwestor WSM-Żoliborz Centralny, projekt: SAAR ARCHITEKCI (Radosław Sadowski, Izabela Sadowska, Dariusz Filak, Małgorzata Filak).
Za wzorcowe, zgodne z zasadami konserwatorskimi podejście do renowacji i konserwacji modernistycznych obiektów. (...) Jury podkreśla rangę i znaczenie wielkiej akcji remontowo-konserwatorskiej, jaką podjął Zarząd WSM w celu przywrócenia wszystkich wartości jednemu z najważniejszych w Polsce i Europie zespołowi architektury awangardowej, jakim jest WSM.
W ciągu 4 lat (2011-14, ostatnie remonty jeszcze trwają) Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa „Żoliborz Centralny” odnowiła niemal cały zabytkowy zespół budynków przedwojennego osiedla WSM. Warto podkreślić, że koszt w całości ponieśli mieszkańcy – spółdzielnia nie dostała żadnego dofinansowania, nie korzystała również z kredytów bankowych.
Efekt całości psują nieco zeszłoroczne remonty XI i XII kolonii, które nie były tak udane jak ten wyróżniony Nagrodą im. Brukalskich – oby Spółdzielnia powróciła do dobrych praktyk, zwłaszcza że na remont czeka jeszcze XIII kolonia (ul. Popiełuszki 16), jeden z najbardziej wyrazistych budynków na Żoliborzu.
ul. Próchnika 8b przed remontem
fot. Radosław Sadowski
ul. Próchnika 8b po remoncie
fot. Antoni Ożyński
Budynek przy ul. Dymińskiej 10, dom podoficerski Funduszu Kwaterunku Wojskowego zbudowany w latach 1934-35 wg projektu Aleksandra Więckowskiego; renowacja: inwestor Wspólnota Mieszkaniowa Dymińska 10, projekt: pracownia „ARCHITEKCI” Dariusz Filak, Małgorzata Filak, Zofia Kuklis oraz asystent Anna Sulich, realizacja 2012 r.
Za wzorcowe, zgodne z zasadami konserwatorskimi podejście do renowacji i konserwacji modernistycznego obiektu.
ul. Dymińska 10 przed remontem
ul. Dymińska 10 po remoncie
ul. Dymińska 10 po remoncie
fot. Antoni Ożyński
5. Renowacja zespołu budynków:
Spółdzielnia Fenix, pl. Wilsona 4, zespół budynków zbudowany w latach 1928-32 wg projektu prawdopodobnie Romana Felińskiego; renowacja: inwestor SM Fenix, projekt Hanna Buczkowska-Pietruska, realizacja lata 2009-13.
Za wzorcowe, zgodne z zasadami konserwatorskimi podejście do renowacji i konserwacji modernistycznego zespołu budynków. Jury podkreśla doskonałe wyeksponowanie i ujednolicenie witryn lokali usługowych oraz narzucenie spójnego systemu informacji wizualnej o świadczonych usługach w ciągu ulicy Słowackiego.
"Fenix" od strony ul. Słowackiego
fot. Antoni Ożyński
Ponadto Jury przyznało 5 wyróżnień – dyplomów honorowych za pozytywny wkład w estetykę Żoliborza:
1. Dom jednorodzinny przy ul. Dygasińskiego 27c, remont części „trojaka” z przełomu lat 50. i 60.
Wyróżnienie za wyrafinowane, minimalistyczne podejście do – wyjściowo pozbawionego wartości – budynku, który doskonale wpisuje się w charakter modernistycznego Żoliborza. Jury podkreśla wartości estetyczne tej realizacji i wskazuje ją jako modelową przy remontach i modernizacjach budynków pozbawionych wartości zabytkowych, które dzięki zaprezentowanemu tutaj myśleniu o formie i funkcji zyskują rangę dzieł architektury.
ul. Dygasińskiego 27c po remoncie
fot. Antoni Ożyński
2. Wspólnota Mieszkaniowa „Szklanego Domu”, ul. Mickiewicza 34/36: za wzorcowe prace konserwatorskie przy rekreacyjnych tarasach na dachu jednego z czołowych obiektów modernistycznych w Polsce, realizującego 5 zasad architektury nowoczesnej Le Corbusiera. Renowacja tarasów jest początkiem dalszych prac konserwatorskich mających na celu przywrócenie wszystkich walorów tego wybitnego dzieła.
Szklany Dom to najcenniejszy obok domu własnego Brukalskich (ul. Niegolewskiego 8) zabytek Żoliborza, niestety bardzo zaniedbany przez lata gospodarki komunalnej. Skalę zaniedbań pokazał remont tarasu, w czasie którego odkryto, że w rezultacie nieprofesjonalnych remontów przez ostatnie 60 lat podniesiono poziom tarasu o 80 cm! Zeszłoroczny remont przeprowadzono zgodnie ze sztuką – i za to wyróżnienie od Jury Nagrody Brukalskich.
taras Szklanego Domu po remoncie
fot. Antoni Ożyński
3. „Społem” WSS Żoliborz, Dom Handlowy „Merkury”, ul. Słowackiego 16/18: za wzorcowe, zgodne z zasadami konserwatorskimi podejście do renowacji i konserwacji późnomodernistycznego obiektu, bez naruszania jego zasadniczych walorów i z maksymalnym ich wyzyskaniem, co przywraca znaczenie tej wyrazistej, abstrakcyjnej formy w panoramie Żoliborza.
Merkury przed remontem
Merkury po remoncie
Merkury po remoncie
fot. Antoni Ożyński
4. Tramwaje Warszawskie: za zielone torowiska na zielonym Żoliborzu. Jury podkreśla znaczenie tego działania, wprowadzające – na wzór wielu miast europejskich – ekologiczny wątek w miejskie obszary przeważnie zdegradowane i „nieobecne” w przestrzeni miasta.
ul. Mickiewicza
fot. Antoni Ożyński
ul. Stołeczna
fot. Michał Rapacki
5. Targ Śniadaniowy: za działanie integracyjne – ożywienie zdegradowanej dotąd i „nieobecnej” przestrzeni zaniedbanego wcześniej placu.
Targ Śniadaniowy jest wyróżniany przy każdej okazji, ale w kontekście Nagrody Brukalskich warto podkreślić jego wpływ na przestrzeń publiczną – Targ nie powstał w parku Żeromskiego czy na Kępie Potockiej, w miejscach, gdzie i tak w weekendy jest pełno ludzi, tylko w alei Wojska Polskiego, gdzie do tej pory oprócz psów z właścicielami mało kto się pojawiał.
Konkurs o Nagrodę im. Barbary i Stanisława Brukalskich organizowany jest przez Stowarzyszenie Żoliborzan – pomysłodawcą i głównym wykonawcą całego projektu jest prezes Stowarzyszenia Antoni Ożyński. Nagroda jest honorowym wyróżnieniem dla inwestora (spółdzielni, wspólnoty, dewelopera, inwestora indywidualnego) i promocją najlepszej inwestycji budowlanej (remontu, przebudowy istniejącego budynku lub budowy nowego) zrealizowanej na Żoliborzu z poszanowaniem klimatu i charakteru tej szczególnej dzielnicy. Naszym celem jest wskazanie dobrych przykładów i praktyk, zachęcenie inwestorów planujących remont czy budowę do uwzględnienia w swoich projektach specyfiki Żoliborza, a także uwrażliwienie mieszkańców na piękno otaczającej ich architektury. Celem nagrody jest także uhonorowanie architektów Barbary i Stanisława Brukalskich, którzy odcisnęli wyraźne piętno architektoniczne na naszej dzielnicy. Więcej informacji o idei Nagrody oraz laureatach pierwszej oraz drugiej edycji konkursu – na stronie www.NagrodaBrukalskich.pl
Serdeczne podziękowania:
dla pana Piotra Brabandera, Stołecznego Konserwatora Zabytków, za objęcie patronatem konkursu oraz ufundowanie tablic pamiątkowych dla nagrodzonych obiektów;
dla pana Krzysztofa Bugli, Burmistrza Dzielnicy Żoliborz, za objęcie patronatem konkursu oraz udostępnienie przestrzeni Fortu Sokolnickiego na zorganizowanie uroczystego ogłoszenia wyników;
dla Warszawskiego Oddziału SARP za objęcie patronatem konkursu.
Dodatkowe podziękowania dla dwóch lokalnych restauracji „Kotłownia” i „Klub Winiarnia” za ufundowanie symbolicznej lampki wina oraz dla zespołu The Warsaw Dixielanders za występ na uroczystości ogłoszenia wyników.
Antoni Ożyński
Michał Rapacki